Nederlandse grond- en oppervlaktewaterbronnen lopen risico door verontreiniging met oude én nieuwe gewasbeschermingsmiddelen en afbraakproducten daarvan. Dit blijkt uit een overzichtsstudie van wateronderzoeksinstituut KWR op basis van monitoringdata van de drinkwaterbedrijven uit de periode 2010-2014. Bij innamepunten van oppervlaktewater voor drinkwaterproductie en in voorraadbekkens troffen de onderzoekers sporen aan van meerdere gewasbeschermingsmiddelen. Op veel locaties zaten daar normoverschrijdende concentraties bij. Ook bij het merendeel van de freatische grondwaterwinningen (d.w.z. grondwaterwinningen die niet door een afdekkende kleilaag worden beschermd) komen sporen van gewasbeschermingsmiddelen of afbraakproducten voor.
Het drinkwater in Nederland voldoet aan de hoge wettelijke kwaliteitsnormen dankzij de continue zuiveringsinspanning die de drinkwaterbedrijven leveren. De onderzoekers pleiten ervoor het drinkwaterbelang een grotere rol te laten spelen in het gewasbeschermingsmiddelenbeleid om zo de benodigde zuiveringsinspanning, nu en in de toekomst, zo veel mogelijk te beperken. Dit is ook zo vastgelegd in de Kaderrichtlijn water: de kwaliteit van drinkwaterbronnen dient niet te verslechteren en bij voorkeur te verbeteren, zodat de benodigde zuiveringsinspanning om drinkwater te maken kan worden verlaagd.
De studie bevestigt dat beschikbare gegevens over aanwezigheid van gewasbeschermingsmiddelen in grond- en oppervlaktewater beter moeten worden benut bij de toelatingsprocedure van (nieuwe) gewasbeschermingsmiddelen. De laatste jaren nam het aantal toegelaten middelen op de Nederlandse markt licht toe tot bijna 850. Zorgwekkend is dat diverse van de recent toegelaten middelen al in grond- en oppervlaktewater werden teruggevonden. Vewin vindt dat dit onderzoek onderstreept dat er meer concrete maatregelen vanuit de overheid nodig zijn om de aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen in drinkwaterbronnen terug te dringen. Daarnaast is meer aandacht nodig voor toezicht en handhaving van bestaande maatregelen, met name gericht op de bescherming van drinkwaterbronnen.
Van Loon, A.H., R.M.A. Sjerps, K.J. Raat, 2018. Gewasbeschermingsmiddelen en hun afbraakproducten in Nederlandse drinkwaterbronnen (BTO-2019.016)