Patiënten van zes Nederlandse ziekenhuizen die een CT-scan ondergaan, krijgen vanaf vandaag een plaszak mee naar huis. De plaszak voorkomt dat er röntgencontrastmiddelen in het milieu terechtkomen. In Nederland komt naar schatting jaarlijks 30 ton contrastvloeistof in het oppervlaktewater terecht.
Vewin juicht dit initiatief toe omdat medicijnresten in toenemende mate de kwaliteit van oppervlakte- en grondwater bedreigen.
Het medicijngebruik in Nederland stijgt. Medicijnresten komen in toenemende mate via ontlasting en urine in het rioolwater terecht en uiteindelijk in het oppervlakte- en grondwater, dat ook bronnen voor drinkwater kunnen zijn.
Röntgencontrastmiddelen passeren vrijwel ongehinderd de afvalwaterzuivering en worden slecht afgebroken, daarom bestaat de kans dat ze ophopen in het milieu. In Nederland wordt naar schatting per jaar 190 ton medicijnresten en 30 ton röntgencontrastvloeistof (o.a. jodium) via zuivering op het oppervlaktewater geloosd. Aangezien het contrastmiddel na 24 uur uit het lichaam is verdwenen, kan de lozing eenvoudig voorkomen worden door plaszakken te gebruiken. De urine van de eerste plasbeurten na de CT-scan wordt daarin opgevangen. De patiënt kan de gevulde plaszakken bij het restafval deponeren. In de vuilverbranding kunnen deze stoffen geen kwaad.
In 2019 hebben overheid, zorgsector en (drink)watersector gezamenlijk afgesproken te komen tot een landelijke aanpak voor de vermindering van röntgencontrastmiddelen in water. Uit eerder onderzoek is gebleken dat 86 % van de patiënten bereid is een plaszak te gebruiken om het milieu te ontzien. De deelnemende ziekenhuizen die nu aan deze proef meedoen zijn: Erasmus MC, Maastricht UMC, Reinier de Graaf, Noordwest Ziekenhuis Groep, Deventer Ziekenhuis en Antonius Groep Sneek. Ook farmaceuten, waterschappen, drinkwaterbedrijven en de ministeries van IenW en VWS doen mee in dit vervolgonderzoek. Initiatieven om te voorkomen dat medicijnresten in het oppervlaktewater terechtkomen zijn gebundeld in de ‘Ketenaanpak Medicijnresten uit water‘ van het ministerie van IenW en de Green Deal Duurzame Zorg.