Gisteren, op Prinsjesdag 2021 presenteerde het demissionaire kabinet een beleidsarme begroting. Dat is begrijpelijk, maar niet alles kan wachten op de vorming van een nieuw kabinet. Binnenkort moeten de plannen voor de komende vijf jaar voor de verbetering van de waterkwaliteit worden afgerond en ingediend in Brussel. Vewin wijst er daarom op dat er geen tijd te verliezen is en er op korte termijn actie nodig is. Ook moet nu op korte termijn duidelijkheid komen over de investeringsruimte van de drinkwaterbedrijven in de komende jaren.
Voor het nieuwe kabinet ligt er daarnaast een grote opgave om vorm te geven aan de watertransitie; zie de Lobbyagenda 2021-2022 die Vewin gisteren presenteerde. De watertransitie vraagt politieke urgentie, samenwerking en brede maatschappelijke consensus. De drinkwatersector is daarom voorstander van een Nationaal Waterakkoord waarbij alle partijen aan tafel zitten en dat de zoetwaterbeschikbaarheid robuust maakt, gegeven de klimaatverandering.
Meer inzet nodig voor goede waterkwaliteit van de bronnen voor drinkwater
De begroting van IenW geeft onder andere aandacht aan de noodzaak van het realiseren van een goede waterkwaliteit in Nederland. Vewin onderschrijft dit van harte, omdat de waterkwaliteit van de bronnen voor drinkwaterproductie nog (lang) niet goed genoeg is. Het is van belang dat de waterkwaliteitsdoelen voor 2027 die opgenomen zijn in de Europese Kaderrichtlijn Water tijdig worden gehaald, zeker ook waar het gaat om de kwaliteit van de drinkwaterbronnen
Maar de (ontwerp) plannen die Nederland wil indienen in Brussel voor de periode 2022 – 2027 – het Nationaal Waterplan en de Stroomgebiedbeheerplannen – schieten vooralsnog tekort. Dat geldt ook voor het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn dat het ministerie van LNV in voorbereiding heeft. Vewin is van mening dat het zaak is om veel meer ambitie te tonen, en dat het uitgangspunt moet zijn om alles op alles te zetten om de KRW doelen wel uiterlijk in 2027 te halen. Vewin vindt dan ook dat de resterende maanden van dit jaar benut moeten worden om inzichtelijk te maken welk maatregelenpakket nodig is en om deze toe te voegen aan de plannen om de KRW-doelen overal tijdig te halen, ook al is het kabinet demissionair.
Snel duidelijkheid nodig over de WACC
Wat zeker ook niet kan wachten is een snel besluit over de in de komende drie jaar toegestane vermogenskostenvergoeding (WACC). Nieuwe opgaven en vervanging van ondergrondse infrastructuur vragen een forse toename van investeringen van drinkwaterbedrijven, tot zo’n zestig procent de komende jaren. Maar die investeringen dreigen vanwege de bestaande regelgeving onhaalbaar te worden. Het kost veel drinkwaterbedrijven steeds meer moeite hun investeringen te financieren. Drinkwaterbedrijven worden afhankelijker van externe financiering, terwijl eisen van financiers steeds strenger worden. De begroting van IenW maakt melding van een onderzoek dat naar de Tweede Kamer is gestuurd, maar daarmee is de problematiek uiteraard niet opgelost. Het is zaak dat in overleg met de drinkwatersector en overige stakeholders naar oplossingen voor de langere termijn wordt gezocht. Op korte termijn moet een besluit worden genomen over het niveau van de WACC in de komende drie jaar. Vewin vindt dat de WACC niet verder mag dalen ten opzichte van het huidige niveau, maar zou moeten stijgen.
Cybersecurity
Net als voorgaande jaren gaat in de begrotingen van de ministeries van Justitie en Veiligheid (JenV) en IenW aandacht uit naar Economische veiligheid en Cybersecurity. Vewin ondersteunt dit en doet de volgende voorstellen voor de komende kabinetsperiode. In het kader van economische veiligheid, pleit Vewin ervoor om in de Drinkwaterwet een wettelijke grondslag op te nemen voor rubricering van gevoelige informatie. Op basis daarvan kunnen drinkwaterbedrijven gebruik maken van de Aanbestedingswet Defensie- en Veiligheidsgebied waardoor ze bij aanbestedingen niet allerlei gevoelige informatie rondom bv. hun ICT-systemen naar derden openbaar hoeven te maken. Op het gebied van cybersecurity pleit Vewin voor het realiseren van een zgn. trusted channel tussen de overheid en de drinkwatersector waarlangs in vertrouwelijkheid inlichtingen en/of dreigingsinformatie gedeeld kan worden. Op basis van die informatie kunnen bedrijven gericht maatregelen treffen die bijdragen aan de weerbaarheid van de sector.