Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
Publicatie - 27 juni 2024
Nu verkenners in de 12 provincies aan de slag zijn gegaan om de basis te leggen voor de provinciale besturen in de komende vier jaar, heeft de drinkwatersector hen per brief opgeroepen ook aandacht te schenken aan het veilig stellen van de toekomst van ons drinkwater. Provincies vervullen daarbij een sleutelrol, die actief en ambitieus moet worden ingevuld. Drinkwaterbedrijven werken intensief en constructief samen met provincies om de grote uitdagingen het hoofd te bieden. Zij kijken er naar uit dat te blijven doen, gaan graag in gesprek met hun provincies en staan klaar een actieve bijdrage te leveren aan het ontwikkelen en uitvoeren van beleid.
Beschikbaarheid en kwaliteit van drinkwaterbronnen
Alle tien drinkwaterbedrijven hebben al voor 2030 extra productiecapaciteit nodig, in een aantal gevallen al nu of op zeer korte termijn. Het is geenszins zeker dat dit tijdig lukt. Integendeel, drinkwaterbedrijven lopen tegen steeds meer juridische, bestuurlijke en ruimtelijke belemmeringen aan. Zonder snelle actie van betrokken partijen en in het bijzonder ook van provincies ontstaan in steeds meer regio’s knelpunten bij het verzekeren van de drinkwatervoorziening. Daardoor is niet gegarandeerd dat de beoogde nieuwe woningen op korte en lange termijn overal tijdig van drinkwater kunnen worden voorzien (zie Drinkwatersector slaat alarm: zonder actie meer knelpunten levering drinkwater – Nieuwsberichten Vewin).
Bovendien verslechtert de kwaliteit van drinkwaterbronnen door vervuiling vanuit landbouw, industrie en huishoudens. Daarbij gaat het zowel om langjarige en hardnekkige problemen door belasting van drinkwaterbronnen met bestrijdingsmiddelen en nitraat, maar bijvoorbeeld ook om lozingen van nieuwe, opkomende stoffen. De doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) in 2027 raken buiten bereik en eerder afgesproken kwaliteitsdoelen voor drinkwaterbronnen worden nog steeds niet gehaald.
Voldoende drinkwater van goede kwaliteit
Gelet op de centrale rol die provincies in de komende jaren vervullen bij de uitvoering van rijksbeleid – op het vlak van woningbouw, ruimtelijke ordening (NOVEX) en het landelijk gebied (NPLG), met als belangrijke rode draad Water en bodem sturend – is nu hét moment om deze vraagstukken daadkrachtig aan te pakken. Dit met als basis een brede watertransitie, gericht op een klimaatrobuust watersysteem dat voldoende waterbeschikbaarheid en goede waterkwaliteit verzekert. Water beter vasthouden en water sturend laten zijn voor ruimtelijke beslissingen zijn daarbij essentieel. Daarnaast is het zaak in te zetten op bewust en verantwoord watergebruik. Leidraad voor de gezamenlijke inzet moet volgens de drinkwatersector zijn dat geen enkel risico wordt genomen met het onder alle omstandigheden voorzien in voldoende drinkwater van goede kwaliteit, nu en in de toekomst.
Concrete voorstellen
De drinkwatersector heeft de verkenners van concrete voorstellen voorzien ten behoeve van de te maken coalitieafspraken. Deze hebben onder andere betrekking op:
- Het actief invullen van de zorgplicht voor de openbare drinkwatervoorziening, voor huishoudens én bedrijven;
- Het beschermen van bestaande bronnen voor de drinkwatervoorziening en het tijdig reserveren en beschermen van nieuwe bronnen;
- Het verkennen van nieuwe klimaatrobuuste winconcepten en brondiversificatie;
- Het maken van afspraken over een adaptieve strategie voor de korte en lange termijn;
- Het uitvoeren van een samenhangend en doelgericht maatregelenpakket, gericht op tijdige realisatie van kwaliteitsdoelen bij alle kwetsbare winningen voor drinkwater;
- Het spelen van een actieve rol bij bevordering van bewust en zuinig watergebruik en bewustwording rond schone bronnen;
- Het verbeteren en versnellen van vergunningverlening en het prioriteit geven aan drinkwaterprojecten binnen de stikstofaanpak;
- Het investeren in omgevingsdiensten en vergroten van de transparantie en het tempo van actualisatie van lozingsvergunningen.