Op 19 maart 2024 kwam de commissie Infrastructuur, Waterstaat en Omgeving (IWO) van de Eerste Kamer samen voor de eerste van drie deskundigenbijeenkomsten gefocust op het thema ‘water’. Deze sessie stond in het bijzonder in het teken van de brief van de minister van Infrastructuur en Waterstaat uit november 2022 over ‘Water en bodem sturend’. Onder de genodigde experts bevond zich Pieter Litjens, voorzitter van Vewin, die namens de drinkwatersector sprak. De bijeenkomst was opgezet om kennis te verwerven en te vermeerderen, waarbij vertegenwoordigers van het Planbureau voor de Leefomgeving, TU Delft en Wageningen University & Research ook hun inzichten deelden.
Extra productiecapaciteit drinkwater nodig
Tijdens deze bijeenkomst lichtte voorzitter Pieter Litjens de standpunten van de drinkwatersector toe. Vewin onderschrijft de uitgangspunten van het Programma Water en bodem sturend (WBS). De drinkwaterbedrijven hebben te maken met een toenemende drinkwatervraag door bevolkingsgroei, economische groei en regionaal stedelijke uitbreiding. Alle tien drinkwaterbedrijven hebben vóór 2030 extra productiecapaciteit nodig, in een aantal gevallen al nu of op zeer korte termijn (RIVM, april 2023). Het is helemaal niet zeker dat dit tijdig lukt. Integendeel, drinkwaterbedrijven lopen tegen steeds meer juridische en bestuurlijke belemmeringen aan bij de vergunningverlening. Zonder snelle actie van alle betrokken partijen, in het bijzonder provincies en Rijk, ontstaan in steeds meer regio’s knelpunten bij het verzekeren van de drinkwatervoorziening en kunnen drinkwaterbedrijven niet aan de tot 2030 stijgende vraag naar drinkwater voldoen.
Actieve invulling systeemverantwoordelijkheid minister
In de nota Water en bodem sturend staat “Voor de korte termijn krijgt het drinkwaterbelang daar waar nodig en onder strikte voorwaarde prioriteit, vanwege de leveringsplicht van drinkwaterbedrijven en de zorgplicht van overheden.” Dit beleid moet nu concreet worden uitgevoerd, benadrukte Litjens. Vewin en IPO stellen samen met IenW een Actieprogramma beschikbaarheid drinkwaterbronnen 2023-2030 op. Ze brengen de knelpunten helder in kaart, inclusief mogelijke oplossingen en acties. Het is zaak om de prioriteit, die ‘Water en bodem sturend’ toekent aan de drinkwatervoorziening, in daden om te zetten. De drinkwatersector vraagt hierbij van de minister van IenW een actieve invulling van de systeemverantwoordelijkheid voor de drinkwatervoorziening. Bijvoorbeeld door te verduidelijken hoe drinkwater als “dwingende reden van groot openbaar belang” prioriteit kan krijgen t.o.v. andere belangen, zoals natuur. Daar hoort ook bij de bereidheid andere overheden aan te spreken op hun zorgplicht en zo nodig nationaal te voorzien in extra maatregelen of (nood)regelgeving.
Lees het standpunt van Vewin over Water en bodem sturend
Website Eerste Kamer over Deskundigenbijeenkomst Water en bodem sturend