De RIWA is in 1951 opgericht als samenwerkingsverband van Nederlandse waterleidingbedrijven, die oppervlaktewater gebruiken voor de bereiding van drinkwater. De organisatie bestaat uit drie zelfstandige secties: voor Rijn, Maas en Schelde. Elke sectie behartigt de drinkwaterbelangen in zijn stroomgebied: kwaliteitsontwikkeling, onderzoek, rapportage, voorlichting en acties.
Koepelorganisatie RIWA behartigt de algemene belangen van de rivierwaterbedrijven. RIWA-Rijn en RIWA-Maas voeren gezamenlijk overleg met bijvoorbeeld overheden in binnen- en buitenland. Nu de uitdagingen op het gebied van waterkwaliteit en waterbeschikbaarheid toenemen, mengt RIWA zich steeds nadrukkelijker in de discussie over het belang van voldoende schoon water. Directeur van RIWA-Rijn Gerard Stroomberg: ‘Tot nu toe verkeren de drinkwaterbedrijven, die de Rijn als bron voor hun productie gebruiken, in een iets comfortabeler positie dan de bedrijven die zijn aangewezen op de Maas. De wateraanvoer via de Rijn is om een aantal redenen stabieler dan via de Maas. De Rijn is van oudsher deels een gletsjerrivier, die ontstaat in de Alpen en daarvandaan altijd kan rekenen op een zekere aanvoer van smeltwater. Tegelijkertijd verandert het karakter van de Rijn wel steeds meer richting ‘regenrivier’.’
‘De Rijn heeft een enorm groot stroomgebied, veel groter dan bijvoorbeeld dat van de Maas. Daardoor valt er altijd wel ergens neerslag die uiteindelijk in de Rijn terechtkomt. Zo bezien is de Rijn minder kwetsbaar voor weersextremen. Maar de verwachting is wel dat de pieken en dalen in de waterafvoer groter worden. De drinkwatersector zal hierop moeten voorsorteren, bijvoorbeeld door het realiseren van waterbergingen als voorraad voor droge perioden. De Duitse chemische industrie investeert inmiddels al in nieuwe tankschepen met een geringe diepgang, zodat men ook tijdens laagwaterperioden de aan- en afvoer van grondstoffen en producten op peil kan houden.’