De gezamenlijke aanpak om de agrarische nitraatuitspoeling in 34 kwetsbare grondwater-beschermingsgebieden terug te dringen, is nu anderhalf jaar van kracht en is goed op weg. Dat concluderen LTO Nederland, Vereniging van drinkwaterbedrijven in Nederland (Vewin), Interprovinciaal Overleg (IPO) en de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) bij de eerste tussenevaluatie. Eind 2017 sloten deze partijen hierover een Bestuursovereenkomst als onderdeel van het 6e Actieprogramma Nitraatrichtlijn. Of de aanpak ook gaat leiden tot het halen van de doelen in alle gebieden, is nog onzeker. Het Landelijk Bestuurlijk Overleg (LBO) van de vijf partijen spreekt zijn vertrouwen uit in het ingezette proces en de ingezette aanpak, maar wil de komende jaren de vinger strak aan de pols houden.
Claude van Dongen, LBO-lid namens LTO Nederland, is positief over het feit dat er zoveel boeren meedoen: “In totaal doen al 360 ondernemers met 8200 hectare landbouwgrond mee binnen 28 kwetsbare grondwaterbeschermingsgebieden waar als eerste mee gestart is. Dat is 60% van het areaal in deze 28 gebieden. In de overige 6 gebieden is de werving van deelnemers inmiddels gestart. Daarmee zijn we wat mij betreft goed op weg, ook al halen we de streefwaarde van 80% deelname nog niet. Maar dat is een kwestie van tijd”, zegt hij. “Tegelijkertijd zijn we ook al bezig met de volgende stappen: in keukentafelgesprekken bekijken we welke maatregelen op het bedrijf van de desbetreffende ondernemer het best passen. En in een aantal gebieden zijn ondernemers ook al aan de slag met maatregelen. Dat deze aanpak gaat leiden tot een fors lagere nitraatuitspoeling, daarvan ben ik overtuigd. Maar hoe ver we gaan komen, dat zal in de praktijk moeten blijken”.
Ondanks de voortvarende aanpak is het nog een uitdaging om het doel, een concentratie kleiner dan 50 mg nitraat/l in het grondwater, te halen. “Het is belangrijk dat er nu wordt doorgepakt”, vindt Hans de Groene, directeur van Vewin. ,,Helaas zijn we nog niet waar we hadden willen zijn op dit moment, maar de koers is goed. De deelname moet verder stijgen en te nemen maatregelen moeten concreter worden. Dat vraagt commitment van alle deelnemende partijen naast ook nog meer zich aansluitende ondernemers met landbouwgrond. We zullen als LBO de komende tijd goed de vinger aan de pols moeten houden en de voortgang nauwgezet monitoren.”
De provincies hebben vertrouwen in het proces en de ingezette aanpak. ,,Een goed proces kost ook tijd”, zegt Anne-Marie Spierings, LBO-vertegenwoordiger namens het IPO. ,,En hoewel de samenwerkende partijen soms verschillende verwachtingen hebben over hoe snel het allemaal moet en kan, is het gezamenlijk belang tot nog toe groter gebleken dan de tegenstellingen. En dat we samen met de boeren werken vanuit een dubbeldoelstelling om zowel de grondwaterkwaliteit als de bedrijfsresultaten te verbeteren, geeft mij vertrouwen.”
In het 6e Actieprogramma Nitraatrichtlijn heeft de minister van LNV mede namens de staatssecretaris van IenW aangekondigd dat als deze vrijwillige aanpak onvoldoende oplevert, er dwingende maatregelen zullen worden opgelegd. Daarmee is de aanpak wel vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Het LBO heeft de conclusie getrokken dat er nu nog geen dwingende maatregelen nodig zijn. De huidige aanpak wordt doorgezet.
LTO Nederland, IPO, Vewin en de Ministeries van LNV en IenW hebben eind 2017 de bestuursovereenkomst gesloten om de uitspoeling van nitraat in 34 kwetsbare grondwaterbeschermingsgebieden terug te dringen. Hiermee willen partijen de grondwaterkwaliteit zodanig verbeteren dat op gebiedsniveau voldaan wordt aan de Europese norm van 50 mg nitraat/l. De bestuursovereenkomst is op 1 januari 2018 in werking getreden en eindigt op 31 december 2021.