De ILT beoordeelt als toezichthouder of het drinkwater in Nederland voldoet aan de wettelijke normen van het Drinkwaterbesluit. De inspectie concludeert in haar rapport ‘Drinkwaterkwaliteit 2018‘ dat de drinkwaterbedrijven in Nederland in 2018 water van goede kwaliteit leverden. De drinkwaterbedrijven hebben in dat jaar 637.577 metingen uitgevoerd binnen het wettelijk meetprogramma. 99,9% van de genomen monsters voldeed aan de wettelijke normen. Jaarlijks rapporteert de ILT via een rapport aan de minister, die het op haar beurt naar de Tweede Kamer stuurt.
In 2018 heeft de ILT 181 meldingen van normoverschrijdingen ontvangen vanuit de drinkwaterbedrijven. De bedrijven hebben, als zij normoverschrijdingen ontdekten, steeds direct de juiste maatregelen genomen volgens de ILT. De inspectie stelt verder dat drinkwaterbedrijven goed reageerden op incidenten en op verontreinigingen in het oppervlaktewater dat wordt gebruikt voor de productie van drinkwater.
Naast de vaststelling dat het drinkwater in Nederland van goede kwaliteit is, staat de ILT stil bij de kwaliteit van de bronnen. De inspectie verwijst naar het in opdracht van Vewin opgestelde KWR-rapport De kwaliteit van bronnen van drinkwater in Nederland. Daaruit blijkt dat de kwaliteit van het grondwater en oppervlaktewater dat wordt gebruikt voor het maken van drinkwater onder toenemende druk staat. Wat Vewin betreft verdient de kwaliteit van drinkwaterbronnen prioriteit bij de planvorming van de Kaderrichtlijn Water
De rapportage van de ILT gaat over de drinkwaterkwaliteit na de laatste zuiveringsstap en op verschillende plaatsen op tappunten in het distributiegebied. In het Drinkwaterbesluit en de Drinkwaterregeling zijn de normen voor de kwaliteit van drinkwater opgenomen, en de vereisten voor monitoring en analyse. De drinkwaterbedrijven voeren een wettelijk meetprogramma uit om de kwaliteit van het drinkwater te bewaken. Hierbij gaat het om metingen na de laatste zuiveringsstap (af pompstation) en in het distributienetwerk.
De ILT doet ook verslag van de resultaten van de loodmetingen die de drinkwaterbedrijven van 2014 tot en met 2018 hebben uitgevoerd. In 95 van de 8.820 monsters bleek het loodgehalte hoger dan de norm van 10 µg/l. Dat komt meestal door de loden leidingen en kranen met lood in oudere woningen. De eigenaren van die panden zijn verantwoordelijk voor het nemen van maatregelen. De drinkwatersector vindt het goed dat er aandacht is voor het lokale effect van loden leidingen op de kwaliteit van kraanwater binnenshuis en pleit voor sanering van de resterende loden binnen-installaties. Drinkwaterbedrijven leveren drinkwater van hoge kwaliteit en betreuren het wanneer de kwaliteit in de laatste meters leiding binnenshuis (achter de watermeter) negatief wordt beïnvloed.