Medicijnresten komen voor een deel in het oppervlaktewater terecht en kunnen daar een risico vormen voor de waterkwaliteit en het watermilieu. Dat blijkt uit het rapport ‘Medicijnresten en Waterkwaliteit‘ van het RIVM in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het rapport is een vervolg op een studie uit 2016; voor het huidige rapport zijn nieuwe meetgegevens gebruikt. Het onderzoek bevestigt de conclusie uit 2016 dat medicijnresten een probleem vormen voor de waterkwaliteit en de dieren en planten die in het water leven.
Vewin vindt dat het nieuwe RIVM-rapport opnieuw laat zien dat het nodig is de afspraken uit de Ketenaanpak Medicijnresten uit Water met volle energie uit te voeren. Een aanpak bij de bron heeft daarbij volgens Vewin prioriteit. Maar het is ook noodzakelijk te investeren in extra zuivering bij rioolwaterzuiveringsinstallaties, vooral waar deze negatieve effecten hebben op de kwaliteit van drinkwaterbronnen (de hot spots).’
Bij het gebruik van medicijnen komen medicijnresten vooral via de urine in het riool terecht. Rioolwaterzuiveringsinstallaties zijn niet goed ingericht om resten van medicijnen uit het rioolwater te verwijderen. Via het riool komt een deel van de medicijnresten daarom vervolgens in het oppervlaktewater en daarna in het grondwater terecht.
Het RIVM schat dat jaarlijks minstens 190 ton medicijnresten het oppervlaktewater bereikt, waar in 2016 nog 140 ton geschat werd. In werkelijkheid is deze hoeveelheid naar verwachting nog groter, omdat onder andere geen rekening gehouden wordt met geneesmiddelen uit de vrije verkoop.
Drinkwaterbedrijven moeten extra zuiveringsstappen inzetten om medicijnresten en andere stoffen te verwijderen voor schoon en betrouwbaar drinkwater. Het Nederlandse drinkwater is van goede kwaliteit en dat moet zo blijven.
Toenemend medicijngebruik door vergrijzing en langdurig lage waterstanden door klimaatverandering, die de concentraties medicijnresten in het oppervlaktewater verhogen, zetten de kwaliteit van drinkwaterbronnen verder onder druk. Het is daarom belangrijk dat alle partijen in de keten zich in blijven zetten voor minder medicijnresten in oppervlaktewater.
In de Ketenaanpak Medicijnresten uit Water werken de rijksoverheid, de Unie van Waterschappen, de drinkwaterbedrijven verenigd in Vewin, gemeenten en verschillende partijen uit de zorgsector samen aan het terugdringen van medicijnresten in oppervlakte- en grondwater. De aanpak richt zich op de hele geneesmiddelenketen, van de ontwikkeling, de toepassing tot aan de zuivering. Maatregelen die in ontwikkeling zijn, zijn onder andere het gebruik van plaszakken om röntgencontrastmiddelen uit het rioolwater te houden, en de uitbreiding van de zuivering bij rioolwaterzuiveringsinstallaties om daarmee medicijnresten beter uit het rioolwater te verwijderen. Verder zijn de partners bezig om via voorlichting te voorkomen dat overtollige medicijnen door het riool worden gespoeld, maar ingeleverd worden bij de apotheek.
Tijdens de Week van Ons Water (10 tot 25 oktober) vragen waterpartners samen met geneesmiddelenbedrijven, apotheken en alle partners in de zorg éxtra aandacht voor het inleveren van medicijnen met een landelijke inzamelweek.
Lees het RIVM-rapport Medicijnresten en waterkwaliteit: een update