De minister van LNV heeft op 26 november jl. het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn 2022-2025 (7e NAP) aan de Tweede Kamer gestuurd. Voor de drinkwatersector is een goede invulling van het 7e NAP van groot belang, omdat te hoge concentraties nitraat nog altijd een aanhoudend probleem zijn in een flink deel van de grondwaterwinningen voor drinkwaterproductie. Vewin constateert dat het 7e NAP, de bijlagen en de bijbehorende Kamerbrief duidelijk maken dat de voorgestelde maatregelen in het plan niet zullen bijdragen aan het oplossen van deze problemen. Daarnaast lijkt de minister zich al neer te leggen bij de conclusie dat ook met aanvullende maatregelen het halen van de afgesproken doelen in de grondwaterbeschermingsgebieden in 2025 niet mogelijk is. Dit is wat Vewin betreft enorm teleurstellend en niet aanvaardbaar.
Vewin heeft met verbazing in de Kamerbrief over het 7e NAP gelezen dat de minister van LNV aangeeft dat de maatregelen uit het 7e NAP maar een zeer beperkt effect zullen hebben op de nitraatconcentraties in grondwaterbeschermingsgebieden. Daarnaast zegt de minister dat de verwachting is dat ook verplichtende maatregelen niet in 2025 tot doelbereik zullen leiden. De minister neemt hiermee – tegen de afspraken in – een voorschot op de analyse die begin 2022 uitgevoerd zal worden naar de mogelijkheden van tijdig doelbereik in de grondwaterbeschermingsgebieden. Ook legt zij hiermee een hypotheek op het besluit van volgend jaar om al dan niet door te gaan met de gezamenlijke aanpak via de Bestuursovereenkomst. Vewin gaat ervan uit dat ook de minister onverkort vasthoudt aan de afspraak om de doelen voor de grondwaterbeschermingsgebieden uiterlijk in 2025 te halen.
Het 7e NAP moet ervoor zorgen dat waterverontreiniging die veroorzaakt wordt door nutriënten afkomstig uit de landbouw verminderen en dat verdere verontreiniging wordt voorkomen. Het doel is om overal te voldoen aan de norm uit de Europese Nitraatrichtlijn van maximaal 50 mg nitraat per liter in het grond- en oppervlaktewater. Daarnaast moet het 7e NAP bijdragen aan het halen van de doelen uit de Kaderrichtlijn Water.
Om de problemen met te hoge nitraatconcentraties in grondwaterwinningen voor drinkwaterproductie aan te pakken is eind 2017 een Bestuursovereenkomst gesloten tussen landbouwkoepel LTO, Vewin, IPO (Interprovinciaal Overleg) en de ministeries van LNV en IenW. Hierin is afgesproken dat de nitraatconcentraties in het ondiepe grondwater in de grondwaterbeschermingsgebieden rond 34 kwetsbare winningen uiterlijk in 2025 blijvend onder de norm van 50 mg/l moet zijn. In het 6e actieprogramma Nitraatrichtlijn is opgenomen dat als dit doel in een of meer van de gebieden niet tijdig gehaald dreigt te worden, door de betrokken partijen bekeken wordt welke aanvullende maatregelen nodig zijn. Deze worden dan juridisch verplicht gesteld.
Op basis van een recente analyse van de resultaten van de Bestuursovereenkomst wordt op dit moment verwacht dat het doel van maximaal 50 mg/l nitraat in het grondwater in ongeveer de helft van de deelnemende gebieden niet zal worden bereikt via de gezamenlijke aanpak. De oorzaak hiervan is onder andere dat in een deel van de gebieden het deelnamepercentage te laag is. De betrokken partijen hebben afgesproken om de samenwerking in de Bestuursovereenkomst met een jaar te verlengen, om de aanpak goed te kunnen borgen en te bepalen hoe doelbereik in alle gebieden wel gerealiseerd kan worden. Het gaat hierbij met name om inzicht in de bijdrage die de maatregelen uit het 7e NAP aan tijdig doelbereik zullen leveren, en om de vraag wat dan nog extra nodig is. Mede op basis daarvan wordt uiterlijk medio 2022 besloten of de Bestuursovereenkomst een vervolg krijgt.