Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
Publicatie - 27 juni 2024
Op 22 mei vond de Waterpoort ‘Grondwater, blik op de toekomst’ plaats. De Unie van Waterschappen en Vewin organiseerden deze bijeenkomst gezamenlijk in perscentrum Nieuwspoort. Onder leiding van gespreksleider Maarten Bouwhuis gingen deskundigen uit de waterketen, wetenschappers en politici met elkaar in gesprek over grondwater in Nederland.
Neerslagoverschot
Marc Bierkens, hoogleraar geografische hydrologie aan de Universiteit van Utrecht, opende met de uitleg dat er gemiddeld in Nederland geen grondwateruitputting is. Er is een neerslagoverschot en genoeg water. ‘Maar als je meer gaat onttrekken tijdens droogte, moet er steeds meer vallen om aan te vullen. Dat leidt tot permanent lagere grondwaterstanden in het voorjaar. Als de ene boer gaat onttrekken, ondervindt zijn buurman problemen voor zijn gewassen, waardoor hij ook gaat oppompen en beregenen, ’ aldus Bierkens. Volgens hem kan het grondwaterpeil worden verhoogd door middel van verminderd watergebruik via een progressief stelsel van tarieven. Daarnaast noemt hij het verminderen van waterafvoer (bijvoorbeeld door beken te laten meanderen) en naaldbossen vervangen door loofbomen.
Toekomstbestendig drinkwatermodel
Vivienne Frankot, directeur van drinkwaterbedrijf WMD, heeft metingen laten uitvoeren over de waterhuishouding in heel Drenthe om naar een toekomstbestendig drinkwatermodel toe te werken. ‘De conclusie is dat er veel water valt, 90 cm over heel Drenthe. Voor drinkwater gebruiken we 7 à 8%, de rest verdampt of wordt afgevoerd. We moeten het dus beter vasthouden. Ongeveer twee derde verdampt. De kwaliteit van het diepe grondwater is behoorlijk op orde, maar beter vasthouden is een uitdaging op zich. Dit kunnen de drinkwaterbedrijven niet alleen oplossen, daarvoor is samenwerking nodig met waterschappen en de provincie,’ aldus Frankot.
Niet alles overal en groot puzzelstuk
Fahid Minhas, Tweede Kamerlid voor de VVD, benadrukt dat in ‘Bodem en water sturend’ is vastgelegd dat je niet alles meer overal kan doen. Minhas stelde dat in veenweides de grondwaterstand omhoog moet en dat we de bodem niet meer overal moeten betegelen. ‘Agrariërs moeten een toekomstperspectief hebben, niet meer in veenweide, maar wel elders.’ aldus Minhas. Hans Kuipers, gedeputeerde van de provincie Drenthe voor GroenLinks gaf aan dat water een van de grote puzzelstukken is, naast stikstof. Kuipers: ‘In Drenthe halen we drinkwater uit diep grondwater, dat is van uitstekende kwaliteit. Als we het verpesten, is het onze eigen schuld.’
Niet veilig en heel duur
Erik Liefting, Partners4UrbanWater, meent dat 20% minder drinkwater gebruiken een lastige opgave wordt. Dat vraagt om een radicale gedragsverandering of het gebruik van grijs water in huizen. Liefting: ‘Dat is niet veilig en heel duur. Het aanleggen van dubbele leidingen en een zuiveringsinstallatie in elke nieuwe woning kost 20 miljard in totaal, dat geld kunnen we beter steken in het aanvullen van grondwaterstanden. Bovendien willen we geen onveilig water in woningen hebben.’ De vergelijking over drinkwatergebruik met België gaat volgens hem niet op omdat wij in Nederland veel meer mogelijkheden hebben dan onze zuiderburen met de grote rivieren die ons land binnenstromen.
Hogere grondwaterstand op Achterhoeks landgoed
Louise Emersal, omgevingsmanager bij waterschap Rijn & IJssel, vertelde over een inspirerend project op landgoed ’t Medler waar droogte een probleem was. Na intensieve samenwerking met boeren en oog voor zowel de historie van de bodem als de cultuurhistorie, is het gelukt het grondwater 40 cm omhoog te brengen.
Onttrekkingen inzichtelijk, regie op zoetwater, grijs water of niet?
De zaal mengde zich regelmatig hartstochtelijk in de discussie. Punten die daarbij werden genoemd waren het verplicht stellen van meldingen voor alle wateronttrekkingen, het behouden van centrale regie over zoetwater, voortzetten van de aanleg van grijswatersystemen in huizen en niet eindeloos blijven discussiëren zonder actie te ondernemen.
